Pannen: Hoe zit dat?

Februari staat bij Oldenhof helemaal in het teken van pannen. Mij valt het op dat wanneer klanten bij ons op de pannenafdeling komen, ze vaak een beetje overdonderd zijn. Al die pannen, waar zijn die nou allemaal voor nodig?!

Nou is er heel veel te vertellen over de verschillen tussen pannen – de vorm, het materiaal, het gebruik, de anti-aanbaklaag. Er is veel meer te vertellen dan er in 1 blog past. Zelf vind ik het belangrijk om de verschillende pannen in ieder geval van elkaar te kunnen onderscheiden. Wanneer is een pan een sauspan en wanneer een steelpan? Wanneer is een pan een koekenpan en wanneer een hapjespan? Ik heb een mooi overzicht gemaakt waar de meeste verschillende pannen en hun meest kenmerkende vormen in staan. Zo kun je vanaf nu in ieder geval alle verschillende pannen herkennen!

De meeste pannen passen binnen 4 categorieën: kookpannen, bakpannen, braadpannen en sauspannen. Deze indeling is gebaseerd op de basale functie van de pan. Dat kan bijvoorbeeld koken, braden, bakken of het bereiden van sauzen zijn. Deze indeling is niet geheel waterdicht – in een braadpan kun je ook koken en in een hapjespan kun je ook saus bereiden. De indeling geeft toch een goed beeld van de voornaamste functie van de pannen. Ook verschillen pannen binnen één 'soort' soms wel eens van vorm. Zo hebben de meeste  hapjespannen/sauteerpannen een redelijk hoge rechtopstaande rand, maar kun je ook sauteerpannen vinden op onze website met een licht gebolde rand. Toch hoop ik dat dit schema een goed overzicht geeft van de verschillende panvormen. Hopelijk kan je met dit schema de verschillende pannen herkennen!

Verschillende soorten pannen

Kookpannen –  Kookpannen bestaan soms uit een pan met inzet (stoompan, pastapan, frituurpan, sappan of aspergepan), of ze hebben een deksel met een specifieke functie (mosselpan, cataplana en snelkookpan). Verder zijn het de vorm en hoogte van de rand die bepalen wat het specifieke doel van de pan is (soeppan of jampan).

Bakpannen – De grootste verschillen in deze groep pannen zijn te vinden in de structuur van de bodem (poffertjespan en grillpan), de vorm van de bodem (vispan) en in de vorm en hoogte van de rand (wok, sauteerpan, koekenpan, crêpepan). Als laatste verschilt vooral nog het soort handgreep van de bakpannen (paellapan, bakplaat).

Braadpannen – De meest duidelijke verschillen tussen de pannen in de braadpan-categorie zijn de vorm van de deksel (tajine), de hoogte van de rand (lage braadpan) en de vorm van de pan (braadslede). Het verschil tussen de faitout en braadpan zit niet heel duidelijk in de vorm, maar voornamelijk in het materiaal – dit geldt ook voor het verschil tussen een standaard kookpan en standaard braadpan – het materiaal maakt het verschil. Een braadpan is vaak volledig vervaardigd uit een zwaar materiaal, zoals gietijzer - een kookpan is vaak van een stuk lichter materiaal zoals roestvrij staal of aluminium. Een faitout is een combinatie van beide, met een bodem van een zwaar materiaal, maar een deksel van lichter materiaal.

Sauspannen – Het verschil tussen de verschillende sauspannen is het meest duidelijk door de vorm van de rand (moderne en klassieke sauspan, steelpan en melkpan). Verder kun je de verschillende sauspannen herkennen aan de vorm van de steel (caquelon) en de aanwezigheid van een inzet / opzet (au-bain-mariepan). Een steelpan is overigens een combinatie tussen een sauspan en een kookpan, en past dan ook in beide categorieën. Het voornaamste gebruik ligt meestal aan de maat van de pan – de kleine steelpannen worden veelal als sauspan gebruikt, de grote steelpannen als kookpan.

Vreemde eend

Verder staan er 2 pannen buiten die 4 categorieën: de rookpan en de fluitketel. De rookpan voegt smaak toe aan ingrediënten door ze bloot te stellen aan rook. De pan is herkenbaar aan een inzetrooster en een deksel die goed afsluit.

De fluitketel past nog het meeste bij de kookpannen; hij kookt water. Maar omdat de fluitketel niet gebruikt kan worden voor het koken van andere ingrediënten en qua vorm erg afwijkt van de andere kookpannen, valt hij nét buiten deze categorie. De fluitketel is herkenbaar aan de ronde schenktuit met fluit en een grote handgreep geplaatst boven de ketel.

Staan alle pannen die er zijn nou in dit overzicht? Nee, maar wel de meest voorkomende pannen. Er bestaan nog hele bijzondere pannen met een hele specifieke functie. Die zou ik allemaal wel kunnen behandelen, maar dat is onnodig. Meestal maakt de vorm van deze pannen al snel duidelijk wat de functie is en is de lijst eindeloos lang.

Een volgende keer zal ik wat meer vertellen over de materialen en anti-aanbaklagen, om het overzicht compleet te maken!